Info

Uit een voorselectie van 10, werden 3 partijen uitgenodigd een schetsontwerp te maken voor het Joods herdenkingsmonument in Alkmaar. De keuze is op mijn inzending gevallen. 

De plek op de kop van het park:

Het ontwerp is geen ‘beeld’ maar een element in de ruimte dat een plek definieert en beschermt. Deze plek biedt ruimte voor verstilling en herdenking. De route, die Joodse families uit Alkmaar voerde naar de dood, wordt gesymboliseerd door een extra ‘lus’ aan de stoep.  Als voetganger kun je rechtdoor langs de straat lopen maar ook besluiten de ‘lus’ te volgen. Je kunt even stil staan bij de zwarte historie van deze plek. Hier liepen mensen op weg naar de gaskamers. Zomaar, omdat een krijsende man en een gek gemaakt volk dat eisten. En wij dat zwijgend toestonden. Op de lus treed je op de laatste voetstappen van deze Alkmaarse Joden.  Tijdens de 4 mei herdenking geeft deze ‘kom’ beslotenheid, met zicht op het monument van binnen uit.

De namen:

Het letterlijk opschrijven van de namen maakt het monument toegankelijk voor een beperkte groep van intimi of geïnteresseerden. Door de hoeveelheid zouden de namen klein geschreven worden. Ik kies voor losse letters. Hiermee kunnen alle namen gevormd worden. Leesbare letters, gestold tot de 177 namen in de centraal geplaatste digitale QR code.

Herdenken en herinneren:

Het herinneren en herdenken is een eerbetoon aan- en levend houden van hen die stierven. En ter verwerking voor de naasten en betrokkenen. En vooral om de Joodse gemeenschap te steunen. Maar het is te weinig een waarschuwing. Mijn zoon bezocht met zijn klas Kamp Sachenhausen. Pas daar drong tot hem door wat er gebeurt was in de oorlog: “De hoeveelheid van 1/3 van de huidige Nederlandse bevolking is vermoord!”

De toekomst:

De kans op herhaling van deze verschrikkelijke Holocaust kunnen we niet overlaten aan leiders, politiek, media en overheden. Wijzelf zijn verantwoordelijk. We moeten duidelijk zijn: “Als jou onrecht aangedaan wordt sta ik naast je; dan ben ik ook een Jood”.  De tekst ‘IK BEN JOOD’ wordt  zichtbaar door deze letters in het letterraster met bladgoud af te werken. Als de tekst te hard zou, zijn kan ook gekozen worden voor: ‘IK STA NAAST JE’.  Met deze letters kunnen niet alleen de 177 namen gemaakt worden maar ook de jouwe en de mijne. Iedereen kan zich vereenzelvigen met de Joodse gemeenschap.

Het monument:

De letters zitten vast aan een stalen basis in de vorm van de Menora. In een omarmende, beschermende vorm. Symbool voor het Jodendom en teken van licht/verlichting; de letters groeien als het waren uit de zeven armen. Deze kunnen van binnenuit licht geven. Je kunt de letters er bij wijze van spreken uitbreken en vormen tot een woord en naam. Dit kan een leselement zijn voor scholen. In de basis zit de QR code als moderne digi-taal. De moederplaat waaruit de letters gesneden zijn wordt opgedeeld in restvormen, even groot als een klinker en mee-bestraat in de lusvormige stoep. Je loopt letterlijk met de namen mee in hun tocht.